Recibido el 25/08/2024:
Nota: Palabras leídas durante el funeral de la compañera anarquista Belén Navarrete Tapia.
A LA MEMORIA DE UNA GUERRERA ANARQUISTA
Miércoles 21 de agosto y me llega la terrible noticia de tu partida física, habías dejado este plano, varias dudas rondaban de cómo había sido todo, pero la única certeza es que habías partido.
Siento la inmensa responsabilidad autoasumida de traerte hoy a la calle, es un honor. Lo hago con un profundo amor, cariño, respeto, complicidad y convicción anárquica. No fuiste una persona “normal” ni acomodada, por ende, tu historia de combate que libraste con tus ideas claras debe multiplicarse con el mismo ímpetu que lo hacemos por otrxs hermanxs.
Puedo hablar con cercanía de ti por nuestro cruce de vidas. Sé que fuiste parte de aquellos hermosos tiempos de violencia callejera estudiantil que venían con fuerza desde el año 2011, por otro lado, ya venías afilando tu posición anárquica, la cual orgullosamente decías que llegó a ti a través del veganismo en el colegio, de muy pequeña viste como lxs animales eran utilizados como mercancía, violados, explotados, asesinados y tu opción de vida fue dejar de consumirlos. Eso abrió tu mente, tu conciencia política, la que inevitablemente te hizo surcar por el sendero negro de la anarquía.
De ahí en más, te vinculaste con organizaciones anarquistas, participaste de iniciativas sociales, bibliotecas, talleres con niñxs, con la seriedad que te caracterizaba aportaste para la concreción de actividades, como también participando en la siempre necesaria propaganda, pegándola en las calles, sacando material impreso y por supuesto estando en manifestaciones públicas, desbordando lo estudiantil como en las manifestaciones históricas más combativas; 1 de mayo, 11 de septiembre, entre otras.
Fue en esos tiempos que nos cruzamos y ya en el año 2012 comenzamos a compartir momentos de actividad política, como de dispersión, el punk siempre fue un buen cobijo para divertirse y reír, pasarlo bien, en definitiva. Por avatares de la vida, nuestro lazo se afianzó en términos emocionales, íntimos, mientras a la par se evidenciaban diferencias políticas con la organización que participábamos, por ende, nos retiramos, quedando el aprendizaje, el recorrido y experiencias de vida, además de ver cómo se caían caretas a personajes nefastos. Aprendizaje a final de cuentas. De todas maneras, de ese nicho salió un buen número de compañerxs y amigxs, los cuales veo ahora en estos momentos de profundo dolor.
Salir de aquella organización no nos detuvo y aquel mismo día que partimos de ahí armamos nuestro propio colectivo anárquico, corría el año 2013, y este tenía una clara tendencia en defensa de la violencia política y de solidaridad anticarcelaria, las cuales eran nuestras posiciones que teníamos de mucho antes.
Se me vienen a la mente decenas de iniciativas con el colectivo, constantemente agitaste en la calle, sacaste propaganda, creaste boletines, levantaste actividades solidarias por compañerxs en prisión, sacaste adelante encomiendas y te vinculaste con la realidad carcelaria, escribiste artículos, textos, reflexiones -con la pluma que te caracterizaba- estudiaste en la universidad, eras bien “cabezona”, inteligente, eso muchxs lo saben y destacarán. Compatibilizaste estudios y actividad política, pero tu prioridad siempre fue propagar la anarquía de la forma que creías correcta.
A la par de estar activamente en iniciativas, coordinaciones, redes, etc. La calle siempre fue el terreno para llevar a la práctica las ideas que vociferabas, ya lo venias haciendo como describí anteriormente, pero luego fuiste más allá, armada de valor, de valentía, superando las barreras del miedo que podían existir, te hiciste parte de la lucha callejera, pero de aquella que rompe monotonías, que irrumpe en la calle, en el ritmo ciudadano sin previo aviso y desde distintas universidades practicaste aquella violencia incendiaria antipolicial, abriéndote paso, siendo en ocasiones la única mujer en los grupos participando en hechos de violencia política.
Pero querías ir por más, la lucha callejera en manifestaciones masivas, en universidades, en las poblaciones para fechas importantes, formaban parte de una arista de la lucha anárquica, necesaria, había que practicarla, pero también, había que elevar la conflictividad contra el mundo de la autoridad, así lo entendiste y decididamente con la mente fría que te caracterizaba emprendiste certeros golpes a través de lo que se denomina como la nueva guerrilla urbana anarquista, histórica práctica armada utilizada por grupos de acción para desafiar el orden establecido, llevaste tus ideas revolucionarias a los hechos, a la práctica, de manera rudimentaria, sin especialistas, sin líderes, ni dirigentes, de forma autónoma, digna, con decisión, arrojo, valor, convicción guerrera dispuesta a enfrentar la cárcel si fuese necesario, incluso la muerte, en cualquiera de esos escenarios te plantaste dando todo de ti.
Luego vino la revuelta, año 2019, y estabas donde tenías que estar, aportando en la calle, a la lucha callejera en el centro de la ciudad y en el barrio donde vivías -como en otros también- barricadas nocturnas y compartir con lxs vecinxs para alimentar el combate en la comuna, era lo que te motivó, tenías que vivirlo, experimentar aquellos meses y lo diste todo, cuando incluso la muerte estaba al acecho o la mutilación podía caer por la maldita mano policial, continuaste, protegiendo a lxs tuyxs también.
La muerte susurraba desde que nos enteramos de la partida física el 11 de agosto pasado del guerrero Luciano Pitronello, de quién fuiste compañera de ideas y prácticas, con quién levantaste actividades públicas e ilegales. Nos encontramos en su funeral y vi tu rostro de tristeza, no podías creer el hecho trágico que había ocurrido, como se le iba la vida a un compañero de aquella forma, nos dimos ánimos, te dije, ahora es también nuestra responsabilidad llevar su memoria y acciones por todos lados. Me sonreíste con afirmación, pero ahora todo cambió y soy yo quién está escribiendo estas letras por ti.
Me dejaste el compromiso de escribir tus memorias, más de alguna vez conversamos sobre las posibilidades de la muerte, incluso, de que habría después, si es que hubiese un después. Eras atea, no creías ni en dioses ni amos, pero creías en la energía de quienes partían, en la esencia de cada persona que de alguna manera quedaba con nosotrxs.
No tengo palabras para describir el profundo dolor que siento en mi pecho, como aflora el llanto y la amargura, te recuerdo con un inmenso cariño y amor guerrero, compartimos largos años como compañerxs de vida y lucha. En mi mente han quedado grabados hechos memorables que fueron humildes aportes para la conflictividad anárquica de la que fuiste parte en este territorio, la intimidad subversiva entre compañerxs, días y noches de conspiraciones, concreciones y sueños de ver arder este mundo autoritario y a sus bastardos policías.
Para mí queda mucho, me dejaste mucho, hermosos recuerdos por haber compartido vida con una guerrera, largos años, con intensidades que muy pocas personas pueden conocer e incluso llegar a entender. Con mucho gusto atesoraré en mi mente y corazón episodios que han quedado tatuados en mi piel, episodios llenos de un profundo amor, cariño, fraternidad, apañe, solidaridad irrestricta, complicidad, diferencias, rabias y desencuentros también, pero así es la vida, con su múltiple transitar.
Te llevaré conmigo, caminarás conmigo por la senda del conflicto anárquico, ya eres parte de ese universo de compañerxs que han partido, tú historia recorrerá lugares, estarás en panfletos, publicaciones y actividades, en cada bala, barricada y estruendo tu nombre resonará, seguirás siendo peligrosa para el enemigo, eso dependerá de varixs, de quienes te conocimos en vida y de quienes te comenzarán a conocer a partir del día de tu muerte.
Por mi parte no me quedan más que palabras de gratitud por haber tenido la suerte de conocerte.
Fuerza a lxs compañerxs que lloramos tu partida en la calle y en la cárcel, a tus amigxs y familia.
Buen viaje compañera y guerrera.
¡NADA HA ACABADO, TODO CONTINÚA!
¡BELÉN NAVARRETE PRESENTE!
24 de Agosto 2024
Santiago, Chile
Traducciones en inglés | portugués | griego | euskera | italiano | francés | alemán
En inglés:
To the Memory of an Anarchist Warrior. Farewell Words to Belén Navarrete
Words read during the funeral of the anarchist comrade Belén Navarrete Tapia.
Wednesday, August 21 and I get the terrible news of your physical departure, you had left this plane, several doubts were around about how everything had happened, but the only certainty is that you had left.
I feel the immense self-assumed responsibility of bringing you to the street today, it is an honor. I do so with deep love, affection, respect, complicity and anarchic conviction. You were not a “normal” or well-to-do person, therefore, your history of combat that you fought with your clear ideas must be multiplied with the same impetus that we do for other siblings.
I can speak with closeness of you because of our crossing of lives. I know that you were part of those beautiful times of student street violence that came with force since 2011; on the other hand, you were already sharpening your anarchic position, which you proudly said came to you through veganism at school; from a very young age you saw how animals were used as merchandise, raped, exploited, murdered and your life choice was to stop consuming them. That opened your mind, your political consciousness, the one that inevitably made you sail down the black path of anarchy.
From then on, you linked up with anarchist organizations, you participated in social initiatives, libraries, workshops with children; with the seriousness that characterized you, you contributed to the realization of activities, as well as participating in the always necessary propaganda, pasting it in the streets, taking out printed material and of course being in public demonstrations, going beyond the student, as in the most combative historical demonstrations; May 1, September 11, among others.
It was in those times that we crossed paths and in 2012 we began to share moments of political activity, as well as dispersion, punk was always a good shelter to have fun and laugh, have a good time, in short. Due to the vicissitudes of life, our bond was strengthened in emotional, intimate terms, while at the same time political differences with the organization we participated in were evident, therefore, we withdrew, we were left with the learning, the journey and life experiences, in addition to seeing how masks fell on nefarious characters. Learning at the end of the day. In any case, a good number of comrades and friends came out of that niche, which I see now in these moments of deep pain.
Leaving that organization did not stop us and that same day we left there we set up our own anarchist collective, it was the year 2013, and this had a clear tendency in defense of political violence and anti-prison solidarity, which were examples of positions that we had long before.
Dozens of initiatives come to mind with the collective, you constantly agitated in the street, you took out propaganda, you created bulletins, you set up solidarity activities for comrades in prison, you carried out duties and you linked yourself with the prison reality, you wrote articles, texts, reflections – with the pen that characterized you – you studied at the university, you were very “stubborn”, intelligent, Many know that and emphasized that. You combined studies and political activity, but your priority was always to propagate anarchy in the way you thought was right.
At the same time, you were actively involved in initiatives, coordination, networks, etc. The street was always the terrain to put into practice the ideas that you shouted, you had already been doing it as I described before, but then you went further, armed with courage, bravery, overcoming the barriers of fear that could exist, you became part of the street struggle, but the one that breaks monotony, that bursts into the street, In the rhythm of the citizenry without prior warning and from different universities you practiced that incendiary anti-police violence, making your way, sometimes being the only woman in the groups participating in acts of political violence.
But you wanted to go for more, the street struggle in massive demonstrations, in universities, in the towns for important dates, were part of an edge of the anarchic struggle, necessary, it had to be practiced, but also, it was necessary to raise the conflict against the world of authority, so you understood it and decidedly with the cool mind that characterized you, you undertook accurate blows through what is called the new anarchist urban guerrilla, historical armed practice used by action groups to challenge the established order; you took your revolutionary ideas to the facts, to practice, in a rudimentary way, without specialists, without leaders, or directors, in an autonomous, dignified way, with decision, courage, bravery, warrior conviction, willing to face prison if necessary, even death, in any of those scenarios you planted yourself, giving everything of yourself.
Then came the revolt, in 2019, and you were where you had to be, contributing in the street, to the street struggle in the center of the city and in the neighborhood where you lived – as in others too – night barricades and sharing with the neighbors to feed the combat in the commune, it was what motivated you, you had to live it, To experience those months and you gave it your all, when even death was lurking or mutilation could fall by the damned police hand, you continued, you protected your own.
Death whispered since we learned of the physical departure on August 11 of the warrior Luciano Pitronello, of whom you were a comrade of ideas and practices, with whom you raised public and illegal activities. We met at his funeral and I saw your face of sadness, you could not believe the tragic event that had happened, how a comrade’s life was gone in that way, we encouraged each other, I told you, now it is also our responsibility to carry his memory and actions everywhere. You smiled at me affirmatively, but now everything has changed and I’m the one who’s writing these words for you.
You left me the commitment to write your memoirs, more than once we talked about the possibilities of death, even, what would happen later, if there was an after. You were an atheist, you didn’t believe in gods or masters, but you believed in the energy of those who departed, in the essence of each person who somehow stayed with us.
I have no words to describe the deep pain I feel in my chest, how tears and bitterness emerge, I remember you with immense affection and warrior love, we shared long years as comrades in life and struggle. Memorable events have been engraved in my mind that were humble contributions to the anarchic conflict of which you were part in this territory, the subversive intimacy between comrades, days and nights of conspiracies, concretions and dreams of seeing this authoritarian world and its police bastards burn.
For me there is a lot left, you left me a lot, beautiful memories for having shared life with a warrior, long years, with intensities that very few people can know or even understand. I will gladly treasure in my mind and heart episodes that have been tattooed on my skin, episodes full of deep love, affection, fraternity, unrestricted solidarity, complicity, differences, rage and disagreements as well, but that is life, with its multiple circulations.
I will take you with me, you will walk with me on the path of anarchic conflict, you are already part of that universe of comrades who have departed, your history will travel places, you will be in pamphlets, publications and activities, in each bullet, barricade and roar your name will resonate, you will continue to be dangerous to the enemy, that will depend on several, on those who knew you in life and on those who will begin to know you from the day you die.
For my part, I have nothing but words of gratitude for having been lucky enough to meet you.
Strength to the comrades who mourn your departure in the street and in prison, to your friends and family.
Have a good trip, comrade and warrior.
NOTHING IS OVER, EVERYTHING CONTINUES!
¡BELÉN NAVARRETE PRESENTE!
August 24, 2024
Santiago, Chile
En portugués:
Em memória de uma guerreira anarquista. Palavras de despedida para Belén Navarrete
Nota: Texto lido durante o funeral da companheira anarquista Belén Navarrete Tapia.
EM MEMÓRIA DE UMA GUERREIRA ANARQUISTA
É quarta-feira, 21 de agosto, e recebi a terrível notícia de sua partida física, você havia deixado este avião, havia muitas dúvidas sobre como tudo havia acontecido, mas a única certeza era que você havia partido.
Sinto a imensa responsabilidade auto-assumida de trazer você para a rua hoje, é uma honra. Faço isso com muito amor, carinho, respeito, cumplicidade e convicção anárquica. Você não era uma pessoa “normal” nem acomodada, portanto, a história do combate que você travou com suas ideias claras deve ser multiplicada com o mesmo ímpeto que fazemos por outros irmãos e irmãs.
Posso falar de perto sobre você por causa do cruzamento de nossas vidas. Sei que você fez parte daqueles belos momentos de violência estudantil de rua que vinham acontecendo desde 2011, mas por outro lado você já estava afiando sua posição anárquica, que você orgulhosamente disse que lhe veio através do veganismo na escola, quando você era muito jovem e viu como os animais eram usados como mercadoria, estuprados, explorados, assassinados, e sua escolha de vida foi parar de consumi-los. Isso abriu sua mente, sua consciência política, que inevitavelmente a levou ao caminho negro da anarquia.
A partir daí, você se vinculou a organizações anarquistas, participou de iniciativas sociais, bibliotecas, oficinas com crianças, com a seriedade que te caracterizava você contribuiu para a realização de atividades, além de participar da sempre necessária propaganda, colando nas ruas, levando material impresso e, claro, estando em manifestações públicas, lotando a estudantada como nas manifestações históricas mais combativas; 1º de maio, 11 de setembro, entre outras.
Foi nessa época que nos cruzamos e já em 2012 começamos a compartilhar momentos de atividade política, bem como momentos de dispersão; o punk certamente sempre foi um bom lugar para se divertir e rir, para passar bons momentos. Devido aos problemas da vida, nosso vínculo se fortaleceu em termos emocionais, íntimos, ao mesmo tempo em que as diferenças políticas com a organização da qual participávamos se tornaram evidentes, portanto, nos afastamos, deixando para trás o aprendizado, a jornada e as experiências de vida, além de vermos cair os rostos de personagens nefastos. Aprendizado, no fim das contas. De qualquer forma, desse nicho saiu um bom número de companheiros e amigos, que agora vejo nesses momentos de profunda dor.
Sair dessa organização não nos impediu e, no mesmo dia em que saímos dela, criamos nosso próprio coletivo anárquico, era 2013, e ele tinha uma clara tendência a defender a violência política e a solidariedade antiprisional, que eram nossas posições defendidas há muito tempo.
Dezenas de iniciativas com o coletivo me vêm à mente, você agitava constantemente nas ruas, fazia propaganda, criava boletins, levantava atividades de solidariedade aos companheiros presos, realizava tarefas e se vinculava à realidade prisional, escrevia artigos, textos, reflexões – com a caneta que a caracterizava -, estudava na universidade, era muito “cabeçuda”, inteligente, muitos sabem disso e vão destacar esse seu aspecto. Você combinava estudos e atividade política, mas sua prioridade sempre foi disseminar a anarquia da maneira que achava correta.
Além de ser ativa em iniciativas, coordenações, redes etc., a rua sempre foi o terreno para colocar em prática as ideias que você vociferava, você já fazia isso como já descrevi, mas depois foi além, armada de coragem, bravura, superando as barreiras do medo que poderiam existir, você se tornou parte da luta de rua, mas daquela que quebra monotonias, que irrompe na rua, no ritmo dos cidadãos sem aviso prévio e, de diferentes universidades, você praticou essa violência antipolicial incendiária, abrindo caminho, às vezes sendo a única mulher nos grupos que participavam de atos de violência política.
Mas você queria ir além, a luta de rua nas manifestações de massa, nas universidades, nas cidades para datas importantes, faziam parte de uma ponta da luta anárquica, necessária, tinha que ser praticada, mas também era necessário elevar o conflito contra o mundo da autoridade, assim você entendia e decididamente com a mente fria que a caracterizava, empreendeu golpes certeiros através do que se chama a nova guerrilha urbana anarquista, prática histórica utilizada por grupos de ação para desafiar a ordem estabelecida. Você levou suas ideias revolucionárias para os fatos, para a prática, de forma rudimentar, sem especialistas, sem líderes, sem chefes, sem líderes, de forma autônoma, digna, com decisão, coragem, bravura, convicção guerreira, pronta para enfrentar a prisão se necessário, até mesmo a morte, em qualquer um desses cenários você ficou firme e deu tudo de si.
Depois veio a revolta, ano de 2019, e você estava onde tinha que estar, contribuindo na rua, na luta de rua no centro da cidade e no bairro onde você morava – como em outros também – em barricadas noturnas, e dividindo com os vizinhos para alimentar o combate na comuna, foi isso que a motivou, você tinha que viver aquilo, experimentar aqueles meses e deu tudo de si, quando até a morte estava à espreita ou a mutilação poderia cair pela maldita mão da polícia, você continuou, protegendo pessoas próximas também.
A morte vem sussurrando desde que soubemos da partida física, em 11 de agosto passado, do guerreiro Luciano Pitronello, de quem você foi companheira de ideias e práticas, com quem realizou atividades públicas e ilegais. Nos encontramos no funeral dele e vi seu rosto de tristeza, você não conseguia acreditar no trágico evento que havia acontecido, como a vida de um camarada foi tirada daquela maneira, nos animamos, eu lhe disse que agora também é nossa responsabilidade levar a memória e as ações dele para todos os lugares. Você sorriu para mim afirmativamente, mas agora tudo mudou e sou eu quem está escrevendo estas cartas para você.
Você me deixou o compromisso de escrever suas memórias, mais de uma vez conversamos sobre as possibilidades da morte, até mesmo sobre o que haveria depois, se é que haveria um depois. Você era ateia, não acreditava em deuses ou mestres, mas acreditava na energia daqueles que estavam partindo, na essência de cada pessoa que, de alguma forma, permanecia conosco.
Não tenho palavras para descrever a profunda dor que sinto em meu peito, como as lágrimas e a amargura brotam, lembro-me de você com imenso carinho e amor guerreiro, compartilhamos longos anos de vida e de luta. Em minha mente estão gravados fatos memoráveis que foram humildes contribuições para o conflito anárquico do qual você fez parte neste território, a intimidade subversiva entre companheiros, dias e noites de conspirações, concretizações e sonhos de ver queimar este mundo autoritário e sua polícia bastarda.
Para mim resta muito, você me deixou muito, lindas lembranças de ter compartilhado a vida com uma guerreira, longos anos, com intensidades que pouquíssimas pessoas podem conhecer e até chegar a entender. Guardarei com prazer em minha mente e em meu coração episódios que ficaram tatuados em minha pele, episódios repletos de profundo amor, carinho, fraternidade, irmandade, sabor, solidariedade irrestrita, cumplicidade, diferenças, raivas e desavenças também, mas a vida é assim, com suas múltiplas jornadas.
Eu te levarei comigo, você caminhará comigo na trilha do conflito anárquico, você já faz parte desse universo de companheiros que partiram, sua história percorrerá lugares, você estará em panfletos, publicações e atividades, em cada bala, barricada e rugido seu nome ressoará, você continuará sendo perigosa para o inimigo, isso dependerá de nós, daqueles que te conheceram em vida e daqueles que começarão a conhecê-la a partir do dia de sua morte.
De minha parte, só me restam palavras de gratidão por ter tido a sorte de conhecê-la.
Força para a companheirada que chora sua partida nas ruas e na prisão, para seus amigos e familiares.
Bon voyage, companheira e guerreira.
NADA ACABOU, TUDO CONTINUA!
BELÉN NAVARRETE PRESENTE!
24 de Agosto 2024
Santiago, Chile
En griego:
Στη μνήμη μιας αναρχικής πολεμίστριας. Αποχαιρετιστήρια λόγια για την Belén Navarrete
Σημείωση: Λόγια που διαβάστηκαν κατά τη διάρκεια της κηδείας της αναρχικής συντρόφου Μπελέν Ναβαρέτε Τάπια.
ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΜΙΑΣ ΑΝΑΡΧΙΚΗΣ ΠΟΛΕΜΙΣΤΡΙΑΣ
Τετάρτη 21 Αυγούστου έλαβα τα τρομερά νέα της φυσικής αναχώρησής σου, είχες φύγει από αυτό το επίπεδο ύπαρξης, υπήρχαν αρκετές αμφιβολίες για το πώς συνέβησαν όλα αυτά, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι είχες φύγει.
Νιώθω την τεράστια ευθύνη να αναλάβω να σε φέρω στους δρόμους σήμερα, είναι τιμή μου. Το κάνω με βαθιά αγάπη, στοργή, σεβασμό, συνενοχή και αναρχική αποφασιστικότητα. Δεν ήσουν ένα «κανονικό» ή ευκατάστατο άτομο, επομένως, η ιστορία της μάχης σου που πολέμησες με τις ξεκάθαρες ιδέες σου πρέπει να πολλαπλασιαστεί με την ίδια ώθηση που κάνουμε για άλλα αδέρφια.
Μπορώ να μιλήσω στενά για σένα λόγω της διασταύρωσης των ζωών μας. Ξέρω ότι ήσουν μέρος εκείνων των όμορφων καιρών της φοιτητικής βίας στο δρόμο που ήταν έντονη από το 2011, από την άλλη, είχες ήδη οξύνει την αναρχική σου θέση, που με περηφάνια είπες ότι ήρθε σε σένα μέσω του βιγκανισμού στη σχολή, από πολύ μικρό κορίτσι είδες πώς τα ζώα χρησιμοποιούνται ως εμπόρευμα, βιάζοντάς τα, εκμεταλλεύοντάς τα, δολοφονώντας τα και η επιλογή της ζωής σου ήταν να σταματήσεις να τα καταναλώνεις. Αυτό σου άνοιξε το μυαλό, την πολιτική σου συνείδηση, που αναπόφευκτα σε έκανε να ταξιδέψεις στο μαύρο μονοπάτι της αναρχίας.
Από εκεί και πέρα συνδέθηκες με αναρχικές οργανώσεις, συμμετείχες σε κοινωνικές πρωτοβουλίες, βιβλιοθήκες, εργαστήρια με παιδιά, με τη σοβαρότητα που σε χαρακτήριζε συνεισέφερες στην πραγματοποίηση δραστηριοτήτων, καθώς και συμμετέχοντας στην πάντα απαραίτητη προπαγάνδα, αναρτώντας την στους δρόμους, βγάζοντας έντυπο υλικό και φυσικά σε δημόσιες διαδηλώσεις, πέρα από τα φοιτητικά, όπως στις πιο μάχιμες ιστορικές διαδηλώσεις: 1 Μαΐου, 11 Σεπτεμβρίου, μεταξύ άλλων.
Ήταν εκείνη την εποχή που συναντηθήκαμε και ήδη το 2012 αρχίσαμε να μοιραζόμαστε στιγμές πολιτικής δραστηριότητας, όπως επίσης και διάχυσης, το πανκ ήταν πάντα ένα καλό καταφύγιο για να διασκεδάζουμε και να γελάμε, να περάσουμε καλά, εν ολίγοις. Από τα συμβάντα της ζωής μας, ο δεσμός μας έγινε πιο στενός σε συναισθηματικούς και οικείους όρους, ενώ ταυτόχρονα εμφανίστηκαν πολιτικές διαφορές με την οργάνωση στην οποία συμμετείχαμε, γι’ αυτό και αποχωρήσαμε, μένοντας με όσα μάθαμε, με το ταξίδι και τις εμπειρίες ζωής, πέρα από το ότι είδαμε να πέφτουν οι μάσκες κακών χαρακτήρων. Μάθαμε τελικά. Ωστόσο, από αυτή τη θέση βγήκαν αρκετοί σύντροφοι και φίλοι, τους οποίους βλέπω τώρα σε αυτές τις στιγμές βαθιάς θλίψης.
Η αποχώρηση από αυτή την οργάνωση δεν μας εμπόδισε και την ίδια μέρα που φύγαμε από εκεί δημιουργήσαμε τη δική μας αναρχική συλλογικότητα, το έτος 2013, και είχε μια σαφή τάση υπεράσπισης της πολιτικής βίας και της αλληλεγγύης κατά των φυλακών, που ήταν οι θέσεις μας που είχαμε. από πολύ πριν.
Δεκάδες πρωτοβουλίες με τη συλλογικότητα μ’έρχονται στο μυαλό, αγωνιζώσουν ασταμάτητα στο δρόμο, έκανες προπαγάνδα, δημιούργησες ενημερωτικά φυλλάδια, έκανες εκδηλώσεις αλληλεγγύης για συντρόφους στη φυλακή, εκτελούσες καθήκοντα και συνδέθηκες με την πραγματικότητα των φυλακών, έγραφες άρθρα , κείμενα, προβληματισμούς – με την γραφή που σε χαρακτήριζε – σπούδασες στο πανεπιστήμιο, ήσουν πολύ “ξεκέφαλη”, ευφυής. Πολλοί το ξέρουν αυτό και το τονίζουν. Συνδύασες σπουδές και πολιτική δραστηριότητα, αλλά προτεραιότητά σου ήταν πάντα να διαδώσεις την αναρχία με τον τρόπο που πίστευες ότι ήταν σωστός.
Ταυτόχρονα με την ενεργό συμμετοχή σου σε πρωτοβουλίες, συντονισμούς, δίκτυα κ.λπ. ο δρόμος ήταν πάντα το πεδίο για να κάνεις πράξη τις ιδέες για τις οποίες φώναζες, το έκανες ήδη όπως περιέγραψα πριν, αλλά μετά πήγες παραπέρα, οπλισμένη με θάρρος, γενναιότητα, ξεπερνώντας τα εμπόδια του φόβου που θα μπορεί να υπήρχαν, έγινες μέρος του αγώνα του δρόμου, αλλά αυτού που σπάει τις μονοτονίες, που ξεσπά στο δρόμο, διαταράσσει το ρυθμό των πολιτών χωρίς προειδοποίηση και, από διάφορα πανεπιστήμια, άσκησες αυτή την εμπρηστική αντιαστυνομική βία, φτιάχνοντας το δικό σου μονοπάτι, μερικές φορές ήσουν η μόνη γυναίκα στις ομάδες που συμμετέχουν σε πράξεις πολιτικής βίας.
Αλλά ήθελες να πας παραπέρα, ο αγώνας στο δρόμο σε μαζικές διαδηλώσεις, στα πανεπιστήμια, στις πόλεις για σημαντικές ημερομηνίες, ήταν μέρος μιας πτυχής του αναρχικού αγώνα, απαραίτητο, πρέπει να εξασκείται, αλλά έπρεπε να υπάρει και η σύγκρουση ενάντια στον κόσμο της εξουσίας, έτσι λοιπόν, το αντιλήφθηκες αυτό και αποφασιστικά, με το καθαρό μυαλό που σε χαρακτήριζε, εξαπέλυσες ορισμένα χτυπήματα μέσω αυτού που ονομάζεται νέο αναρχικό αντάρτικο πόλης, μια ιστορική ένοπλη πρακτική που χρησιμοποιείται από ομάδες δράσης για να αμφισβητήσουν την κατεστημένη τάξη, μετέτρεψες τις επαναστατικές σου ιδέες σε πράξεις, δρώντας, με υποτυπώδη τρόπο, χωρίς ειδικούς, χωρίς ηγέτες ή επικεφαλείς, με αυτόνομο, αξιοπρεπή τρόπο, με αποφασιστικότητα, κουράγιο, θάρρος, θέληση πολεμιστή, πρόθυμη να αντιμετωπίσεις τη φυλακή αν αυτό κρινόταν αναγκαίο, ακόμα και τον θάνατο, Σε οποιοδήποτε από αυτά τα σενάρια έδωσες τα πάντα.
Μετά ήρθε η εξέγερση, το 2019, και ήσουν εκεί που έπρεπε να είσαι, συμβάλλοντας στο δρόμο, στον αγώνα δρόμου στο κέντρο της πόλης και στη γειτονιά όπου ζούσες – όπως και σε άλλες – νυχτερινά οδοφράγματα και μοιραζόσουν με τους γείτονες για να τροφοδοτήσεις τον αγώνα στην κοινότητα, ήταν αυτό που σε παρακίνησε, έπρεπε να το ζήσεις, να ζήσεις αυτούς τους μήνες, και τα έδωσες όλα, όταν καραδοκούσε ακόμη και ο θάνατος ή ο ακρωτηριασμός που μπορούσε να συμβεί από το καταραμένο χέρι της αστυνομίας, συνέχισες, προστατεύοντας και τους δικούς σου.
Ο θάνατος ψιθύριζε από τότε που μάθαμε για το θάνατο, στις 11 Αυγούστου, του πολεμιστή Λουσιάνο Πιτρονέγιο, του οποίου ήσαυν συντρόφισσα στις ιδέες και πράξεις, με τον οποίο ξεκίνησες δημόσιες και παράνομες δραστηριότητες. Συναντηθήκαμε στην κηδεία του και είδα το θλιμμένο σου πρόσωπο, δεν μπορούσες να πιστέψεις το τραγικό γεγονός που είχε συμβεί, πώς η ζωή ενός συντρόφου του έφυγε έτσι, ενθάρρυναμε τους εαυτούς μας, σου είπα, τώρα είναι και δική μας ευθύνη να μεταφέρουμε την μνήμη του και τις πράξεις του παντού. Μου χαμογέλασες με επιβεβαίωση, αλλά τώρα όλα έχουν αλλάξει και είμαι εγώ που γράφω αυτά τα γράμματα για σένα.
Μου άφησες τη δέσμευση να γράψω τα απομνημονεύματά σου, πολλές φορές μιλήσαμε για το ενδεχόμενο του θανάτου, ακόμα και για το τι θα υπήρχε μετά, αν υπήρχε μετά. Ήσουν άθεη, δεν πίστευες σε θεούς ή αφέντες, αλλά πίστευες στην ενέργεια αυτών που φεύγουν, στην ουσία του κάθε ανθρώπου που με κάποιο τρόπο μένει μαζί μας.
Δεν έχω λόγια να περιγράψω τον βαθύ πόνο που νιώθω στο στήθος μου, πώς ξεπηδούν δάκρυα και πίκρα, σε θυμάμαι με απέραντη στοργή και πολεμική αγάπη, μοιραστήκαμε πολλά χρόνια ως σύντροφοι στη ζωή και στον αγώνα. Έχουν καταγραφεί αξιομνημόνευτα γεγονότα στο μυαλό μου που ήταν ταπεινές συνεισφορές στην αναρχική σύγκρουση της οποίας συμμετείχες σε αυτήν την περιοχή, η ανατρεπτική οικειότητα μεταξύ συντρόφων, μέρες και νύχτες συνωμοσιών, συγκερασμάτων και ονείρων να δω αυτόν τον αυταρχικό κόσμο και την μπάσταρδη αστυνομία του να καίγεται.
Μου έμειναν πολλά, μου άφησες πολλά, όμορφες αναμνήσεις που μοιράστηκα τη ζωή μου με μια πολεμίστρια, πολλά χρόνια, με εντάσεις που πολύ λίγοι άνθρωποι μπορούν να γνωρίσουν ή ακόμα και να κατανοήσουν. Θα κρατήσω με χαρά στο μυαλό και την καρδιά μου επεισόδια που έχουν χαραχτεί στο δέρμα μου, επεισόδια γεμάτα βαθιά αγάπη, στοργή, αδελφοσύνη, απεριόριστη αλληλεγγύη, συνενοχή, διαφορές, θυμό και επίσης διαφωνίες, αλλά έτσι είναι η ζωή, με τις πολλαπλές της διαδρομές.
Θα σε πάρω μαζί μου, θα περπατήσεις μαζί μου στο μονοπάτι της αναρχικής σύγκρουσης, είσαι ήδη μέρος αυτού του σύμπαντος των συντρόφων που έφυγαν, η ιστορία σου θα ταξιδέψει, θα είσαι σε φυλλάδια, δημοσιεύσεις και δραστηριότητες, το όνομά σου θα αντηχεί σε κάθε σφαίρα, οδόφραγμα και βρυχηθμό, θα συνεχίσεις να είσαι επικίνδυνη για τον εχθρό, αυτό θα εξαρτηθεί από αυτούς που σε γνώρισαν στη ζωή και από εκείνους που θα αρχίσουν να σε γνωρίζουν από την ημέρα του θανάτου σου.
Από την πλευρά μου, δεν μου μένει τίποτα άλλο παρά μόνο λόγια ευγνωμοσύνης που είχα την τύχη να σας γνωρίσω.
Δύναμη στους συντρόφους που θρηνούν την αποχώρησή σου στο δρόμο και στη φυλακή, στους φίλους και την οικογένειά σου.
Καλό ταξίδι, συντρόφισσα και πολεμίστρια.
ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΤΕΛΕΙΩΣΕ, ΟΛΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΝΤΑΙ!
ΜΠΕΛΕΝ ΝΑΒΑΡΕΤΕ ΠΑΡΟΥΣΑ!
24 Αυγούστου 2024
Σαντιάγο, Χιλή
En euskera:
Abuztuaren 21ean Txileko hiriburuan Belen Navarrete lagun anarkista hil zen. Hilaren 11an Luciano Pitronello “Tortuga” kidea eta preso ohia lan istripu batetan hil eta gutxira itsasoz bestaldeko beste lagun eta kide batek utzi gaitu. Agur eta ohore bioi! Hona hemen Belenen hiletan hura ondo ezagutzen zuen lagun baten hitzak (iturria contrainfos).
Gudari anarkista baten oroimena. Belen Navarrete agurtzeko hitzak.
Oharra: Belén Navarrete Tapia kide anarkistaren hiletan irakurritako hitzak.
GERRARI ANARKISTA BATEN OROIMENA
Abuztuaren 21ean, asteazkena, eta zure partida fisikoaren berri izugarria iritsi zait. Plano hau utzi zenuen, hainbat zalantza zeuden guztia nola gertatu izan zen jakiteko, baina alde egin zenuela da ziurtasun bakarra.
Gaur zu kalera ekartzeko erantzukizun handia sentitzen dut, ohore bat da. Maitasun, maitasun, errespetu, konplizitate eta uste anarkiko sakonarekin egiten dut. Ez zinen pertsona “normala” izan, ezta aberatsa ere; beraz, zure ideia argiekin egin zenuen borroka-istorioa biderkatu egin behar da, beste anai-arrebengatik egiten dugun oldar berarekin.
Gertutasunez hitz egin dezaket zutaz gure bizitzak elkar guirutzatu zirelako. Badakit 2011. urteaz geroztik indarrez zetozen ikasleen kale indarkeria garai eder haietako bat izan zinela. Bestalde, zure jarrera anarkikoa zorrozten ari zinen. Izan ere, harro zenioen eskolan beganismoaren bidez iritsi zinela hartara, txikitatik, animaliak merkantzia gisa erabiltzen zirela, bortxatu, esplotatu eta hil egiten zituztela jakin zenuen eta hoiek kontsumitzeari uztea aukeratu zenuen. Horrek zabaldu zuen zure adimena, zure kontzientzia politikoa, anarkiaren bide beltzetik ezinbestean ibilarazi zintuena.
Hortik aurrera, erakunde anarkistekin lotu zinen, gizarte-ekimenetan, liburutegietan eta umeekin egindako tailerretan parte hartu zenuen, jarduerak zehazteko egin zenuen ekarpen serioarekin, baita ere, beti beharrezkoa zen propagandan parte hartuz, kaleetan itsatsiz, inprimatutako materiala ateraz eta, jakina, manifestazio publikoetan egonda, ikasleak gainezka eginez manifestazio historiko borrokalarienetan bezala; maiatzaren 1a, irailak 11, besteak beste.
Garai haietan gurutzatu ginen, eta 2012an jarduera politikoko uneak partekatzen, hasi ginen, sakabanaketakoak bezala, punka beti izan zen aterpe ona ondo dibertitzeko eta barre egiteko, ondo pasatzeko, azken finean. Bizitzaren gorabeherengatik, gure lokarria emozionalki eta intimoki sendotu zen, eta, aldi berean, parte hartzen genuen erakundearekiko desberdintasun politikoak agerian geratu ziren; beraz, erretiratu egin ginen, eta ikaskuntza, ibilbidea eta bizitza-esperientziak geratu ziren, pertsonaia negargarriei mozorroak nola erortzen zitzaizkien ikusteaz gain. Kontuen amaierako ikaskuntza. Edozelan ere, nitxo horretatik lagun eta adiskide ugari atera zen, orain oinaze sakoneko une honetan ikusten ditudanak.
Erakunde hartatik irteteak ez gintuen geldiarazi, eta handik abiatu ginen egun hartan bertan gure kolektibo anarkikoa sortu genuen. 2013an sortu zen, eta talde horrek joera argia zuen indarkeria politikoaren defentsan eta espetxeen aurkako elkartasunaren defentsan, horiek baitziren askoz ere lehenagotik genituen jarrerak.
Kolektiboarekin dozenaka ekimen etortzen zaizkit burura, etengabe astindu zenuen kalean, propaganda atera zenuen, buletinak sortu zenituen, espetxean zeuden lagunen aldeko jarduera solidarioak egin zenituen, gomendioak aurrera atera zenituen eta kartzelako errealitatearekin lotu zinen, artikuluak, testuak eta gogoetak idatzi zenituen -ezaugarri zenuen lumarekin- unibertsitatean ikasi zenuen, ondo “burugogorra” zinen, azkarra, hori askok dakite eta nabarmenduko dute. Ikasketak eta jarduera politikoa bateratu zenituen, baina zure lehentasuna beti izan zen anarkia zabaltzea, zuk uste zenuen moduan.
Ekimenetan, koordinazioetan, sareetan eta abarretan aktiboki aritzearekin batera, kalea beti izan zen oihukatzen zenituen ideiak praktikara eramateko eremua, lehen aurretik ere egiten zuela deskribatu nuen bezala, baina gero harago joan zinen, adorez eta ausardiaz armatuta, egon zitezkeen beldurraren oztopoak gaindituz, kale-borrokaren parte egin zinen, baina monotoniak apurtzen dituena, kalean sartzen dena, herritarren erritmoan, aldez aurretik abisatu gabe, eta unibertsitate desberdinetatik poliziaren aurkako indarkeria su-eragile hura praktikatu zenuen, bidea irekiz, batzuetan indarkeria politiko ekintzetan parte hartzen zuten taldeetan zegoen emakume bakarra izanik.
Baina gehiago nahi zenuen, kale-borroka manifestazio masiboetan, unibertsitateetan, herrietan, data garrantzitsuetarako, borroka anarkikoaren ertz baten parte ziren, beharrezkoa zen, praktikatu beharra zegoen, baina, era berean, agintearen munduaren aurkako gatazkak areagotu behar ziren, horrela ulertu eta argi eta garbi ezaugarritzat zenuen adimen hotzarekin kolpe zehatzak eman zenituen hiri-gerrilla anarkista berriaren bidez, ezarritako ordenari aurre egiteko ekintza-taldeek erabilitako praktika armatu historikoaren bidez, zure ideia iraultzaileak ekintzetara eraman zenituen, modu nabarmenean, espezialistarik gabe, liderrik gabe, buruzagirik gabe, modu autonomoan, duin, erabakiz, adorea, uste gerrazalekoa, kartzelari aurre egiteko prest, beharrezkoa balitz, baita heriotza ere, agertoki horietako edozeinetan zugandik dena planteatuz.
Gero, matxinada etorri zen, 2019an, eta egon behar zenuen tokian zeunden, kalean, kale-borrokari ekarpena egiten hiriaren erdialdean eta bizi zinen auzoan -beste batzuetan bezala- gaueko barrikadak egiten eta auzokideekin partekatzen, komunan borroka elikatzeko, hori zen motibatu zintuena, bizi behar zenuen, hilabete haietan esperimentatu, eta dena eman zenuen, heriotza ere zelatan zegoenean edo mutilazioa poliziaren esku madarikatuetatik eror zitekeenean, jarraitu zenuen, zeureak ere babesten.
Heriotzak xuxurlatzen zuen Luciano Pitronello gudariak abuztuaren 11n alde egin zuela jakin genuenetik, norekin ideietan eta praktiketan lagun, norekin jarduera publiko eta ilegalak egin zenituen . Haren hiletan elkartu ginen, eta zure tristura aurpegia ikusi nuen, ezin zenuen sinetsi gertatu zen gertaera tragikoa, nola zihoakion horrela bizitza lagun bati, adorea eman genion elkarri, orain gure ardura da, halaber, haren oroimena eta ekintzak alde guztietatik zabaltzea esan nizun. Irribarre egin zenidan, baina orain dena aldatu da, eta ni naiz zugatik letra hauek idazten dituena.
Zure memoriak idazteko konpromezua utzi zenidan, behin baino gehiagotan hitz egin genuen heriotzaren aukerei buruz, baita gero egongo zenaz ere, ondorengorik balego. Ateoa zinen, ez zenuen ez jainkoengan ez ugazabengan sinesten, baina partitzen zirenen energian sinesten zenuen, nolabait gurekin geratzen zen pertsona bakoitzaren esentzian.
Ez dut hitzik nire bularrean sentitzen dudan min sakona deskribatzeko, negarra eta mingostasuna azaleratzen diren bezala, maitasun eta maitasun gerrazale itzelaz gogoratzen zaitut, borroka eta bizitza lagun gisa urte luzeak partekatu genituen. Nire buruan gertaera gogoangarriak geratu dira grabatuta, eta horiek ekarpen xumeak izan ziren lurralde honetan parte hartu zenuen gatazka anarkikorako, lagunen arteko intimitate subertsiborako, konspirazio egun eta gauetarako, zehaztapenetarako eta mundu autoritario hau eta bere polizia bastardoak erretzen ikusteko ametsetarako.
Niretzat asko geratzen da, asko utzi zenidan, oroitzapen ederrak gudari batekin bizitza partekatzeagatik, urte luzeak, oso jende gutxik ezagutzeko eta ulertzeko moduko intentsitateak. Atsegin handiz gordeko ditut nire buruan eta bihotzean nire azalean tatuatuta geratu diren gertakariak, maitasun, maitasun, anaitasun, apaina, elkartasun mugagabea, konplizitatea, ezberdintasunak, amorruak eta desadostasunak, baina horrelakoa da bizitza, bere ibilera anitzarekin.
Nirekin eramango zaitut, nirekin ibiliko zara gatazka anarkikoaren bidetik, jada abiatu diren lagunen unibertso horren parte zara, zure istorioak tokiak zeharkatuko ditu, panfletoetan, argitalpenetan eta jardueretan egongo zara, bala bakoitzean, barrikadan eta burrunban zure izenak oihartzun egingo du, etsaiarentzat arriskutsua izaten jarraituko duzu, hori bizitzan ezagutu zaitugunon eta zure heriotzaren egunetik aurrera ezagutuko zaituztenen araberakoa izango da.
Nire aldetik esker oneko hitzak besterik ez zaizkit geratzen zu ezagutzeko zortea izan dudalako.
Indarra kalean eta kartzelan zure joanagatik negar egiten dugun egitea negar egiten dugun kideei, lagunei eta familiari.
Bidaia on, lagun eta gerlari.
Ezer ez da amaitu, denak jarraitzen du!
BELEN NAVARRETE PRESENTE!
2024eko abuztuaren 24, Santiago, Txile
En italiano:
In memoria di una guerriera anarchica. Parole di addio per Belén Navarrete (Santiago de Chile, Cile, 24 agosto 2024)
Nota: Parole lette durante il funerale della compagna anarchica Belén Navarrete Tapia.
Mercoledì 21 agosto ho ricevuto la terribile notizia della tua partenza fisica; hai lasciato questo piano. C’erano molti dubbi su come fosse andato tutto, ma l’unica certezza è che te ne sei andata.
Sento l’immensa responsabilità di portarti in strada oggi, è un onore. Lo faccio con profondo amore, affetto, rispetto, complicità e convinzione anarchica. Non eri una persona “normale” o conformista, pertanto la tua storia di lotta, portata avanti con idee chiare, deve essere moltiplicata con lo stesso impeto che noi mettiamo in atto per altri fratelli e sorelle.
Di te posso parlare da vicino per via delle nostre vite intrecciate. So che facesti parte di quei bellissimi momenti di violenza studentesca di strada che andavano avanti dal 2011, del resto stavi già affinando la tua posizione anarchica che orgogliosamente dicevi essere arrivata a te tramite il veganismo a scuola, quando giovanissima vedevi come gli animali venivano utilizzati come merce, violentati, sfruttati, uccisi e la tua scelta di vita fu quella di smettere di consumarli. Questo aprì la tua mente, la tua coscienza politica, che inevitabilmente ti portò sul nero sentiero dell’anarchia.
Da quel momento in poi legasti con le organizzazioni anarchiche, partecipasti alle iniziative sociali, alle biblioteche, ai laboratori con i/le bambini/e. Con la serietà che ti caratterizzava, contribuisti alla realizzazione delle attività, oltre a partecipare alla sempre necessaria propaganda, affiggendo per le strade, distribuendo materiale stampato e, naturalmente, partecipando alle manifestazioni pubbliche, andando oltre lo studentesco come nelle manifestazioni storiche più combattive; 1° maggio, 11 settembre, tra le altre.
È stato in quel periodo che ci siamo incrociati e nel 2012 abbiamo iniziato a condividere momenti di attività politica, così come momenti di svago; il punk era sempre un buon rifugio per divertirsi e ridere, per fare baldoria, insomma. A causa delle vicissitudini della vita, il nostro legame si è rafforzato in termini emotivi, intimi, mentre allo stesso tempo le differenze politiche con l’organizzazione a cui partecipavamo divenivano evidenti. Quindi ci siamo ritirati, lasciandoci alle spalle l’apprendimento, il viaggio e le esperienze di vita, oltre a veder cadere le maschere di personaggi nefasti. Insegnamento, in fin dei conti. In ogni caso, da quella nicchia ne uscì un buon numero di compagni/e e amici, che ora vedo in questi momenti di profondo dolore.
L’abbandono di quell’organizzazione non ci ha fermato e lo stesso giorno in cui ce ne siamo andati abbiamo fondato il nostro collettivo anarchico, era il 2013, e aveva una chiara tendenza in difesa della violenza politica e della solidarietà anti-carceraria, che erano le nostre posizioni che sostenevamo già da tempo.
Mi vengono in mente decine di iniziative con il collettivo. Come agitavi in piazza, come facevi propaganda, come elaboravi i bollettini, le attività di solidarietà per i/le compagni/e in carcere, gli incarichi e i legami con la realtà carceraria, gli articoli, i testi, le riflessioni – con la penna che ti caratterizzava -. Hai studiato all’università, eri molto “testarda”, intelligente, molti lo sanno e lo sottolineeranno. Coniugavi studi e attività politica, ma la tua priorità era sempre quella di diffondere l’anarchia nel modo che ritenevi giusto.
Oltre ad essere attiva in iniziative, coordinamenti, reti, ecc., la strada è sempre stata il terreno per mettere in pratica le idee che urlavi. Lo facevi già come ho descritto sopra, ma poi sei andata oltre, armata di coraggio, audacia, superando le barriere della paura che ci potevano essere, sei diventata parte della lotta di strada, di quella che rompe la monotonia, che irrompe nella strada, nei ritmi dei cittadini senza preavviso e da diverse università hai praticato quella violenza incendiaria contro la polizia, facendoti strada, a volte essendo l’unica donna nei gruppi che partecipavano ad azioni di violenza politica.
Ma tu volevi andare oltre. La lotta di strada nelle manifestazioni di massa, nelle università, nelle città in occasione di appuntamenti importanti facevano parte di un aspetto della lotta anarchica, necessario, bisognava praticarlo, ma occorreva anche alzare il conflitto contro il mondo dell’autorità, così lo intendevi e, risolutamente, con la freddezza d’animo che ti caratterizzava, sferravi colpi sicuri attraverso quella che è conosciuta come la nuova guerriglia urbana anarchica, una storica pratica armata utilizzata dai gruppi d’azione per sfidare l’ordine costituito. Hai tradotto in azione, in pratica, le tue idee rivoluzionarie. In maniera rudimentale, senza specialisti, senza leader, senza capi, in modo autonomo, dignitoso, con decisione, coraggio, audacia, con convinzione guerriera; pronta ad affrontare la prigione se necessario, persino la morte; in ognuno di questi scenari ti sei alzata e hai dato il massimo.
Poi è arrivata la rivolta, anno 2019, e tu eri dove dovevi essere, a contribuire in strada, alla lotta di strada nel centro della città e nel quartiere in cui vivevi – come anche in altri – barricate notturne e condivisione con i/le vicini/e per alimentare la lotta nella comunità. Questo era ciò che ti motivava. Dovevi viverla, sperimentare quei mesi e hai dato tutto, quando anche la morte era in agguato o la mutilazione poteva arrivare per mano della maledetta polizia, hai continuato, proteggendo anche i tuoi.
La morte sussurrava da quando abbiamo saputo della dipartita fisica, lo scorso 11 agosto, del guerriero Luciano Pitronello, di cui eri compagna di idee e di pratiche, con cui svolgevi attività pubbliche e illegali. Ci siamo incontrati al suo funerale e ho visto il tuo volto triste, non riuscivi a credere al tragico evento che era accaduto, a come la vita di un compagno fosse stata portata via in quel modo. Ci siamo rincuorati a vicenda, ti ho detto che in quel momento sarebbe stata nostra responsabilità portare ovunque la sua memoria e le sue azioni. Tu mi hai sorriso con approvazione, ma ora tutto è cambiato e sono io che scrivo queste parole per te.
Mi hai affidato l’impegno di scrivere le tue memorie, più di una volta abbiamo parlato delle possibilità della morte, anche di quello che ci sarebbe stato dopo, se ci sarebbe stato un dopo. Eri atea, non credevi negli dèi o nei capi, ma credevi nell’energia di chi se ne andava, nell’essenza di ogni persona che in qualche modo rimaneva con noi.
Non ho parole per descrivere il profondo dolore che sento nel petto, come le lacrime e l’amarezza che affiorano, ti ricordo con immenso affetto e amore guerriero, abbiamo condiviso lunghi anni come compagni di vita e di lotta. Nella mia mente sono impressi eventi memorabili che sono stati umili contributi al conflitto anarchico di cui hai fatto parte in questo territorio, l’intimità sovversiva tra compagni, giorni e notti di cospirazioni, riflessioni e sogni di vedere bruciare questo mondo autoritario e la sua polizia bastarda.
Mi hai lasciato molto, mi hai lasciato tanti bei ricordi legati al fatto di aver condiviso la vita con una guerriera, lunghi anni, con intensità che pochissime persone possono conoscere e persino capire. Conserverò con gioia nella mia mente e nel mio cuore episodi che sono stati tatuati sulla mia pelle, episodi pieni di amore profondo, affetto, fratellanza, amicizia, solidarietà illimitata, complicità, differenze, rabbia e anche disaccordi, ma questa è la vita, con i suoi molteplici transiti.
Ti porterò con me, camminerai con me sul sentiero del conflitto anarchico. Fai già parte di quell’universo di compagni che se ne sono andati, la tua storia viaggerà nei luoghi, sarai negli opuscoli, nelle pubblicazioni e nelle attività. In ogni proiettile, barricata e boato risuonerà il tuo nome, continuerai a essere pericolosa per il nemico. Questo dipenderà da noi, da chi ti ha conosciuto in vita e da chi inizierà a conoscerti dal giorno della tua morte.
Da parte mia non mi restano che parole di gratitudine per aver avuto la fortuna di conoscerti.
Forza ai compagni e alle compagne che piangono la tua partenza, nelle strade e nelle prigioni, ai tuoi amici, alle tue amiche e alla tua famiglia.
Buon viaggio compagna e guerriera.
NULLA È FINITO, TUTTO CONTINUA!
BELÉN NAVARRETE PRESENTE!
24 agosto 2024
Santiago del Cile
En francés:
À la mémoire d’une guerrière anarchiste. Paroles d’adieu à Belén Navarrete
Note : texte lu lors de l’enterrement de la compagnonne anarchiste Belén Navarrete Tapia.
Mercredi 21 août, j’ai reçu la terrible nouvelle de ton départ physique, tu avais quitté ce monde ; il y avait plusieurs doutes sur la façon dont cela s’était passé, mais la seule certitude était que tu étais partie.
Je ressens l’immense responsabilité, que j’ai assumée, de porter publiquement ton souvenir, aujourd’hui, et c’est un honneur. Je le fais avec un profond amour, avec affection, respect, complicité et conviction anarchiste. Tu n’étais pas une personne « normale », ni rangée, du coup ton histoire de lutte, que tu as menée avec tes idées claires, doit se multiplier avec la même ardeur que nous avons employé pour d’autres frères et sœurs.
Je peux parler de toi de façon familière, parce que nos vies se sont croisées. Je sais que tu as participé à ces beaux moments de violence de rue du mouvement étudiant, qui sont arrivés avec force après 2011 ; d’autre côté, tu étais déjà en train d’affûter ta position anarchiste, que tu disais fièrement être venue à toi à travers le véganisme, à l’école : très jeune, tu as vu la façon dont les animaux sont utilisés comme marchandise, violés, exploités, assassinés et ton choix de vie a été d’arrêter de les consommer. Cela a ouvert ton esprit, ta conscience politique, ce qui, inévitablement, t’a fait parcourir le chemin noir de l’anarchie.
À partir de là, tu t’es liée à des organisations anarchistes, tu as pris part à des initiatives sociales, à des bibliothèques, des ateliers avec des enfants, tu as contribué, avec le sérieux qui te caractérisait, à la mise en place d’activités, aussi en participant à la propagande, toujours nécessaire, avec des collages dans les rues, en diffusant des matériaux imprimés et bien entendu avec ta présence lors des manifestations publiques, en débordant les contenus étudiants, comme lors des manifestations historiques plus conflictuelles, comme, entre autres, le 1er mai et le 11 septembre.
C’est à cette époque que nous nous sommes croisé.es et déjà en 2012 nous avons commencé à partager des moments d’activité politique et aussi de divertissement, le punk a toujours été un bon refuge pour s’amuser et rire, enfin, pour passer un bon moment. Par les hasards de la vie, notre lien s’est renforcé en termes émotionnels, intimes, tandis que, parallèlement, les différences politiques avec l’organisation à laquelle nous participions devenaient évidentes, du coup nous nous en sommes retiré.es, en laissant derrière nous l’apprentissage, le parcours et les expériences de vie, et nous avons aussi vu tomber les masque de certains personnages malveillants. En fin de compte, cela a été un apprentissage. En tout cas, de là sont sorti.es un bon nombre de compas et d’ami.es, que je vois maintenant, en ces moments de profonde douleur.
Sortir de cette organisation ne nous a pas arrêté.es et le jour même où nous en sommes parti.es, nous avons crée notre propre collectif anarchiste, c’était en 2013, et celui-ci était caractérisé par une nette tendance à la défense de la violence politique et à la solidarité anticarcérale, qui étaient nos positions depuis longtemps.
Des dizaines d’initiatives réalisées avec ce collectif me viennent à l’esprit, tu faisais constamment de l’agitation dans la rue, tu publiais de la la propagande, tu créais des bulletins, tu organisais des activités de solidarité pour les compas en prison, tu envoyais des colis dedans et te liais à la réalité carcérale, tu écrivais – avec le style qui te caractérisait – des articles, des textes, des réflexions, tu étudiais à l’université, tu étais opiniâtre, intelligente, beaucoup de monde le sait et le soulignera. Tu as concilié études et politique, mais ta priorité a toujours été de propager l’anarchie, de la manière que tu pensais correcte.
De la même manière que tu étais active dans des initiatives, des coordinations, des réseaux, etc., la rue a toujours été le terrain pour mettre en pratique les idées que tu exprimais, tu le faisais déjà, comme je l’ai déjà dit, mais par la suite tu es allée plus loin, armée de courage, d’audace, en dépassant les barrières de la peur, qui pouvaient exister, tu as participé à la lutte de rue, mais à celle qui brise la monotonie, qui fait irruption sans préavis dans les rues, dans le rythme citoyen, et, depuis différentes universités, tu as pratiqué cette violence incendiaire anti-police, en t’ouvrant la voie, parfois tu étais la seule femme dans les groupes qui participaient à des actions de violence politique.
Mais tu voulais aller plus loin, la lutte de rue lors de manifestations de masse, dans les universités, dans les quartiers populaires lors de dates importantes, faisait partie d’un axe nécessaire de la lutte anarchiste, il fallait la pratiquer, mais il fallait aussi augmenter la conflictualité contre le monde de l’autorité, c’est ce que tu pensais et, avec la détermination et le sang froid qui te caractérisaient, tu as mené certaines actions dans le cadre de ce que l’on appelle la nouvelle guérilla urbaine anarchiste, une pratique armée historiquement utilisée par les groupes d’action pour défier l’ordre établi, tu as mis en pratique tes idées révolutionnaires, de manière rudimentaire, sans spécialistes, sans dirigeants, de manière autonome, digne, avec détermination, audace, courage, avec une conviction guerrière prête si nécessaire à affronter la prison, voire la mort, et dans chacune de ces situations tu as donné de ton mieux.
Ensuite est arrivée la révolte, en 2019, et tu étais là où tu devais être, en contribuant à la lutte dans la rue, dans le centre-ville et dans le quartier où tu vivais – et dans d’autres aussi – avec des barricades nocturnes et en contribuant à alimenter le combat commun, c’était ce qui t’a motivé, tu devais le vivre, expérimenter ces mois et tu as tout donné, même quand la mort guettait ou une mutilation pouvait arriver, par les mains de la maudite police, tu as continué, aussi en protégeant les tien.nes.
La mort murmurait depuis que nous avons appris le départ physique, le 11 août dernier, du guerrier Luciano Pitronello, dont tu as été la compagnonne d’idées et de pratiques, avec qui tu as mené des activités, publiques et illégales. Nous nous sommes rencontré.es à son enterrement et j’ai vu ton visage triste, tu n’arrivais pas à croire que cet événement tragique s’était passé, comment la vie d’un compagnon pouvait s’en aller de cette façon, nous nous sommes fait.es courage, je t’ai dit que maintenant c’était aussi notre responsabilité de porter partout sa mémoire et ses actions. Tu m’as souri avec assurance, mais maintenant tout a changé et c’est moi qui écris ces mots pour toi.
Tu m’as laissé la responsabilité d’écrire tes mémoires, plus d’une fois nous avons parlé de la possibilité de la mort, aussi de ce qu’il y a après, s’il y a un après. Tu étais athée, tu ne croyais ni aux dieux ni aux maîtres, mais tu croyais à l’énergie de celles/ceux qui s’en vont, à l’essence de chaque personne qui, d’une certaine manière, reste avec nous.
Je n’ai pas de mots pour décrire la douleur profonde que je ressens dans ma poitrine, la façon dont les pleurs et l’amertume surgissent ; je me souviens de toi avec une immense affection et un amour guerrier, nous avons partagé de longues années comme compagnon.nes de vie et de lutte. Dans mon esprit sont gravés des faits mémorables, qui ont été des humbles contributions au conflit anarchiste de ce territoire, auquel tu as participé, il y a gravé l’intimité subversive entre compas, des jours et des nuits de conspirations, des faits concrètes et des rêves de voir brûler ce monde autoritaire et ses bâtards de flics.
Il me reste beaucoup, tu m’as beaucoup laissé, de beaux souvenirs d’avoir partagé ma vie avec une guerrière, de longues années, avec une intensité que très peu de gens peuvent connaître ou même arriver à comprendre. Je garderai avec plaisir, dans mon esprit et dans mon cœur, des épisodes qui ont été tatoués sur ma peau, des épisodes pleins d’un amour profond, d’affection, de fraternité, de débrouille, de solidarité sans restrictions, de complicité, de différences, aussi de colères et de désaccords, mais c’est la vie, avec ses multiples allers-retours.
Je t’emmènerai avec moi, tu marcheras avec moi sur le chemin du conflit anarchiste, tu fais déjà partie de cet univers de compas qui sont parti.es, ton histoire va parcourir d’autres endroits, tu seras dans des tractes, des publications et des activités, ton nom résonnera dans chaque balle, chaque barricade et chaque tumulte, tu continueras à être dangereuse pour l’ennemi, cela dépendra de nombreuses personnes, de nous qui t’avons connue dans la vie et de ceux/celles qui commenceront à te connaître à partir du jour de ta mort.
Pour ma part, il ne me reste que des mots de gratitude, pour avoir eu la chance de tes rencontrer.
Force aux compas qui pleurent ton départ, dans la rue et en prison, à tes ami.es et à ta famille.
Bon voyage, compagnonne et guerrière.
RIEN N’EST FINI, TOUT CONTINUE !
BELÉN NAVARRETE PRÉSENTE !
24 août 2024
Santiago, Chili
En alemán:
In Erinnerung an eine anarchistische Kriegerin. Worte der Verabschiedung von Belén Navarrete
Beim übersetzen des Textes bin ich auch in Gedanken bei den vor kurzem gestorbenen Compas Lupi, Tortuga, Alonso, Kyriakos und anderen. Ihr fehlt, aber wir kämpfen weiter!
Diese Worte wurden während der Beerdigung der compañera Belén Navarrete Tapia vorgelesen.
In Erinnerung an eine anarchistische Kriegerin
Es ist Mittwoch, der 21. August und mich erreicht die schreckliche Nachricht von deinem physischen Fortgang. Du hast diese Ebene verlassen. Es gab viele Zweifel daran, wie alles abgelaufen war, die einzige Gewissheit ist, dass du gegangen bist.
Ich fühle die große, selbst auf mich genommene Verantwortung, dich heute auf die Straße zu tragen, es ist mir eine Ehre. Ich tue es mit tiefer Liebe, Zärtlichkeit, Respekt, Kompliz*innenschaft und anarchischer Überzeugung. Du warst kein «normaler» oder bequemer Mensch, deshalb muss deine Geschichte des Kampfes, den du mit deinen klaren Ideen geöffnet hast, mit dem gleichen Elan vervielfältigt werden, wie wir es für andere Geschwister tun.
Ich kann mit Nähe über dich sprechen, weil sich unsere Lebenswege kreuzten. Ich weiß, dass du Teil dieser wunderbaren Zeit der Straßengewalt von Schüler*innen warst, die seit 2011 stark wurde. Zudem hast du, wie du stolz sagtest, bereits während der Schule durch den Veganismus deine anarchische Position geschärft. Du warst sehr jung und hast gesehen, wie Tiere als Ware benutzt, vergewaltigt, ausgebeutet und getötet wurden, und deine Lebensentscheidung war, sie nicht mehr zu konsumieren. Das weitetedeinen Geist, dein politisches Bewusstsein, das dich unweigerlich auf den schwarzen Pfad der Anarchie führte.
Von da an warst du mit anarchistischen Organisationen verbunden, hast dich an sozialen Initiativen beteiligt, an Bibliotheken sowie Workshops mit Kindern. Mit der Ernsthaftigkeit, die dich auszeichnete hast du zur Durchführung von Aktivitäten beigetragen, sowie an der immer notwendigen Propaganda teilgenommen, indem du sie in den Straßen plakatiert, gedrucktes Material herausgebracht und natürlich an öffentlichen Demonstrationen teilgenommen hast. Auchüber den schülerischen Tellerrand hinaus, wie bei den kämpferischen historischen Demonstrationen; 1. Mai, 11. September und andere.
Zu dieser Zeit kreuzten sich unsere Wege und schon 2012 begannen wir, Momente politischer Aktivität zu teilen, wiedie Verbreitung von Propaganda. Punk war immer ein guter Ort, um Spaß zu haben und zu lachen – kurz gesagt, um eine gute Zeit zu haben. Durch die Veränderungen des Lebens wurde unsere Bindung in emotionaler und intimer Hinsicht gestärkt, während gleichzeitig politische Differenzen mit der Organisation, in der wir mitwirkten, deutlich wurden, so dass wir uns zurückzogen, aber das Gelernte, die Reise und die Lebenserfahrungen bei uns behielten.Wir sahen wie die Masken von schrecklichen Personen fielen – Ein Lehre am Ende des Tages. Auf jeden Fall sind aus dieser Nische eine ganze Reihe von Gefährt*innen- und Freund*innenschaften hervorgegangen, die ich jetzt in diesen Momenten tiefen Schmerzes sehe.
Diese Organisation zu verlassen hat uns nicht aufgehalten, und am selben Tag, an dem wir sie verließen, gründeten wir im Jahr 2013 unser eigenes anarchisches Kollektiv. Es hatte klare Tendenzen der Verteidigung von politischer Gewalt und Anti-Knast-Solidarität, was unsere Positionen waren, die wir schon lange vorher hatten.
Dutzende von Initiativen mit dem Kollektiv kommen mir in den Sinn, du hast ständig auf der Straße agitiert, du hast Propaganda gemacht, du hast Zeitungen erstellt, du hast Solidaritätsaktionen für die Gefährt*innen im Knast ins Leben gerufen, du hast ihnen regelmäßig Essen rein gebracht und dich mit der Knastrealität in Verbindung gesetzt. Du hast Artikel, Texte, Reflexionen geschrieben – mit der Feder, die dich charakterisiert hat – du hast an der Uni studiert, du warst sehr «dickköpfig», intelligent, viele wissen das und werden es erinnern. Du hast Studium und politische Aktivität kombiniert, aber deine Priorität war immer, die Anarchie so zu verbreiten, auf die Art wie du es für richtig hieltest.
Außerdem warst du in Initiativen, Koordinationen, Netzwerken etc. aktiv. Die Straße war immer das Terrain, um die Ideen, die du hattest, in die Praxis umzusetzen, schon früher hast du dies getan, wie ich vorher schon beschrieben hatte, aber dann bist du weiter gegangen: bewaffnet mit Mut, Tapferkeit, die Barrieren der Angst überwindend, die es immer geben konnte. Du wurdest Teil des Straßenkampfes, aber derjenige, der Monotonien durchbricht,der ohne Vorwarnung, den bürgerlichen Rhythmus in den Straßen erschüttert, und von verschiedenen Universitäten aus hast du diese aufrührerische, anti- polizeiliche Gewalt praktiziert, indem du dir deinen Weg gebahnt hast, manchmal als einzige Frau in den Gruppen, die an politischen Gewaltakten teilnahmen.
Aber du wolltest weiter gehen. Der Straßenkampf in Massendemonstrationen, in Universitäten, in den Städten zu wichtigen Terminen, gehörte zu einem wichtigenTeil des anarchischen Kampfes. Er musste praktiziert werden, aber es war auch notwendig, dieKonfliktivität gegen die Welt der Autorität zu steigern. So hast du es verstanden. Und entschlossen, mit dem kalten Geist, der dich charakterisierte, hast du treffsichere Schläge durch das unternommen, was man die neue anarchistische Stadtguerilla nennt. Eine bewaffnete Praxis mit historischer Kontinuität, die von Aktionsgruppen genutzt wird um die bestehende Ordnung in Frage zu stellen. Du hast deine revolutionären Ideen in die Tat umgesetzt, in die Praxis, auf rudimentäre Weise, ohne Spezialist*innen, weder mit Anführer*innen nochDirigent*innen. Auf autonome, würdevolle Weise, mit Entschlossenheit, Mut, Tapferkeit, kriegerischer Überzeugung – bereit, wenn nötig, das Gefängnis oder sogar den Tod zu riskieren. In jedes dieser Szenarien hast du dich begeben und hast alles gegeben.
Dann kam die Revolte im Jahr 2019, und du warst da, wo du sein musstest, hast dich auf der Straße beteiligt, am Straßenkampf im Stadtzentrum und in dem Viertel, in dem du gelebt hast – sowie auch in anderen -, nächtliche Barrikaden und das Teilen mit den Nachbar*innen, um den Kampf in der Kommune zu nähren. Das war es, was dich motiviert hat, du musstest es erleben, diese Monate am eigenen Leib erfahren. Und du hast alles gegeben, als sogar der Tod lauerte oder Verstümmelungen durch die verdammte Polizeihand drohten, hast du weitergemacht und auch die Deinen geschützt.
Der Tod flüsterte, seit wir am 11. August vom physischen Abschieds des Kriegers Luciano Pitronello [Tortuga]1 erfahren haben, von dem du Gefährtin in Ideen und Praxis warst, mit dem du öffentliche und illegale Aktivitäten durchgeführt hast. Wir trafen uns bei seiner Beerdigung und ich sah dein trauriges Gesicht, du konntest das tragische Ereignis nicht fassen, wie das Leben eines Gefährten auf solche Weise ausgelöscht wurde. Wir munterten uns gegenseitig auf, ich sagte dir, jetzt ist es auch unsere Verantwortung, seine Erinnerung und seine Taten überallhin zu tragen. Du hast mir zustimmend zugelächelt, aber jetzt hat sich alles geändert und ich bin es, der diese Zeilen für dich schreibt.
Du hast mir die Verpflichtung hinterlassen, deine Erinnerungen aufzuschreiben. Mehr als einmal haben wir über die Möglichkeiten des Todes gesprochen, sogar darüber, was es danach geben würde, wenn es überhaupt ein Danach geben würde. Du warst Atheistin, du hast weder an Götter noch Herren geglaubt, aber du hast an die Energie derer geglaubt, die von uns gehen, an das Wesen eines jeden Menschen, der auf irgendeine Weise bei uns geblieben ist.
Ich habe keine Worte, um den tiefen Schmerz zu beschreiben, den ich in meiner Brust fühle – wie Tränen und Bitterkeit sich breit machen. Ich erinnere mich mit großer Zuneigung und kriegerischer Liebe an dich, wir teilten lange Jahre, als Gefährt*innen im Leben und im Kampf. In meinem Gedächtnis sind erinnerungswürdige Ereignisse eingraviert, die bescheidene Beiträge zu dem anarchischen Konflikt waren, an dem du in diesem Gebiet beteiligt warst, die subversive Intimität zwischen Compañerxs, Tage und Nächte voller Verschwörungen, ihrer Umsetzungen und die Träume, diese autoritäre Welt und ihre Bastard Bullen brennen zu sehen.
Für mich bleibt viel, du hast mir viel hinterlassen, schöne Erinnerungen an ein gemeinsames Leben mit einer Kriegerin, lange Jahre, mit einer Intensität, die nur sehr wenige Menschen kennen und sogar verstehen können. Ich werde das Erlebte, das sich auf meine Haut eingraviert hat, mit viel Freude in meinem Kopf und in meinem Herzen bewahren, Episoden voller tiefer Liebe, Zuneigung, Geschwisterlichkeit, Unterstützung, uneingeschränkter Solidarität, Kompliz*innenschaft, Differenzen, auch Wut und Uneinigkeit, aber so ist das Leben mit seinen vielen Verschiedenheiten.
Ich werde dich mitnehmen, du wirst mit mir auf dem Weg des anarchischen Konflikts gehen, du bist bereits Teil dieses Universums von Gefährt*innen, die gegangen sind. Deine Geschichte wird Orte bereisen, du wirst in Pamphleten, Publikationen und Aktivitäten sein, in jeder Kugel, jeder Barrikade und jedem Getöse wird dein Name widerhallen, du wirst weiterhin für den Feind gefährlich sein, das wird von mehreren abhängen, von denen, die wir dich im Leben kannten und denen, die dich nach deinem Tod kennenlernen werden.
Mir bleiben nur Worte der Dankbarkeit dafür, dass ich das Glück hatte, dich zu kennen.
Kraft für die Gefährt*innen, die wir auf den Straßen und im Gefängnis um dich trauern, für deine Freund*innen und deine Familie.
Gute Reise compañera und Kriegerin.
NICHTS IST VORBEI, ALLES GEHT WEITER!
BELÉN NAVARRETE PRESENTE!
24. August 2024
Santiago, Chile
1 Der anarchistische Gefährte Luciano Pitronello „Tortuga“ ist tragischerweise am 11. August 2024 an den Folgen eines Arbeitsunfalls gestorben.